Mars’ta gerçektende hayat var mı? Çinli bilim insanları Fas’ta çöle düşen bir meteoritte, su ve organik madde izlerine rastladılar. Mars’tan geldiğine kesin gözüyle bakılan “Tissint” meteoriti 700.000 yıl önce Mars’a çarpan bir asteroit etkisiyle uzaya fırlamış ve bugüne kadar başıboş dönüp durmuş. Veriler 700.000 yıl önce Mars’ta yaşam olasılığına işaret etmektedir.
Tissint meteoritinin İncelenmesi
Sekiz kg ağırlığında, gri renkte ve camsı yapıda görünen tissint meteorit, ilk analizi yapan bilimcileri su izleri taşıdığı için şaşırtmıştı. Ama asıl sürpriz, daha sonra yapılan analizlerde, yapısında karbon içeren organik maddeler bulunması ile yaşandı. Organik maddenin çöle düştükten sonra olabilecek kirlenme ile bulaştığı düşünüldüyse de, yapılan ek testler bunun böyle olmadığını, taşın orijinal yapısında bulunduğunu gösterdi.
Journal of Meteoritics and Planetary Science dergisinde yayımlanan makalenin yazarı Yangting Lin organik maddenin biyolojik değil fizikokimyasal süreçlerle oluşmuş olabileceği kapısını açık tutmakla birlikte bu olasılığı son derece düşük görmekte. Maddeyi oluşturabilecek fizikokimyasal bir sürecin bu maddeyi sadece oluşturmak değil taşın içindeki damarlara yerleştirmiş olabileceğini mümkün görmüyor. Makalede meteoritteki organik maddenin 4 olağandışı özelliğine dikkat çekilmekte.
- Öncelikle taş çöle düştükten sonra fazla bir zaman geçmeden bulunup bilimciler tarafından alındı.
- İkinci olarak organik madde taşın yüzeyinde değil içindeki çatlaklarda bulunuyordu. Taşın yüzeyi de atmosfere girerken oluşan yüksek sıcaklıkla eriyip tekrar donarak içerisini izole ederek kapatmıştı.
- Üçüncü olarak bazı karbon bileşenler yüksek sıcaklık ve basınç altında elmasa dönüşmüştü ki bu ancak Dünya dışında, atmosfere girerken mümkün olabilir.
- Dördüncü olarak da organik madde aynı zamanda bol miktarda deuterium da içeriyordu. Bir hidrojen izotopu olan deuterium Dünya’nın aksine Mars toprağında bol miktarda bulunmakta.
Mars’ın Yok Olan Okyanusları
Bir zamanlar Mars’ta Dünya’daki gibi okyanusların var olduğu kesinleşti ve hatta bulunan su miktarı da hesaplandı. Science dergisinde yayımlanan bir makaleye göre, 4,5 milyar yıl kadar önce Mars’taki su, tüm gezegenge eşit derinlikte yayılsaydı 137 metre derinlikte olurdu.
Mars’taki su miktarı araştırması 6 yıl sürdü. Şili’deki Avrupa Güney Gözlemevi’nden (ESO), Hawaii’deki Keck gözlemevinden ve NASA’nın kızılötesi teleskopundan yapılan gözlemlerle, Mars atmosferinde ve gezegenin kutuplar dahil çeşitli bölgelerinde bulunan suyun özellikleri kaydedildi.
Bu bilgiler Mars için ilk kez haritalanarak incelendi. Araştırmacılar, Mars’ta halen bulunan suyun miktarını ve özelliklerini inceleyerek, ne kadar suyun zaman içinde uzaya uçtuğunu, 4,5 milyar yıl kadar önceki başlangıcında ne miktarda su bulunduğunu kestirerek hesapladılar. Kullanılan yöntem suyun iki farklı molekülünün oranlarına dayanıyor. Bildiğimiz su molekülü iki hidrojen ve bir oksijen atomundan oluşur ve H2O olarak gösterilir.
Fakat bir diğer su molekülü olabilir ki, yarı-ağır su da denen bu moleküldeki hidrojen atomlarından biri, hidrojen izotopu olan döteryumdur. Bu molekül de HDO olarak gösterilir. HDO da doğada belirli oranda bulunur. (bir de ağır su denen HTO vardır ki doğada çok nadirdir.) HDO normal sudan daha ağır olduğu için (18/17 oranında), uzaya uçuş oranı daha az olur.
Bu durumda belli düzeyde başlayan HDO / H2O oranı zamanla HDO lehine artacaktır. Araştırmacılar bu oranı ölçerek ve olguyu analiz ederek uzaya ne kadar su kaçtığını ve geçmişte herhangi bir tarihte Mars’ta ne kadar su bulunduğunu hesaplayabildiler. Araştırmacılar özellikle halen Mars’ta önemli miktarda buz halinde su bulunan Kuzey ve Güney kutupları ile ilgilendiler.
Çünkü kutuplardaki sular Mars’ta 4,5 milyar yıl öncesindeki ıslak ortamın kalıntılarıdır. 3,7 milyar yıl önce sona eren bu döneme “Noachian” dönemi denmektedir. Mars yüzeyinin geri kalanı hemen hemen tamamen bir çöl niteliğinde bulunuyor. Ancak birçok yerde toprak altında kalmış sular bulunabilir.
Ölçümler kutup bölgelerindeki suda HDO / H2O oranının Dünya’dakinden 7-8 kat daha fazla olduğunu gösterdi. Kuramsal hesaplamalara göre 4,5 milyar yıl önce Mars’taki su miktarı bugünkünün 6,5 katıydı. Bu da 20 milyon km küp su demekti. Bugünkü Mars topoğrafyasına göre bu kadar su gezegenin kuzeyindeki ovalarda birikerek bir okyanus oluşturmuş olmalıydı.
Mars’ta gerçektende hayat var mı? umutlu araştırmalar devam ediyor. Bulgular Mars’ta sulu ve yaşanabilir bir ortamın bulunduğuna işaret ediyor. Araştırmacılara göre Mars toprağının altında hala su birikintileri bulunabilir ve yapılacak araştırmalarla yer altı suları ortaya çıkarılabilir. Lakin şimdiki veriler henüz tam olarak var diyemiyor.
Size De Dejavu Oluyor Mu? Dejavu Hisseden Var Mı? konulu yazımızı okumak için linke tıklayınız.
