Eğlenceli, elinden pek çok iş gelen, cömert ve şefkatli bir imaj çizen kişiler genellikle ideal arkadaş ve eş olarak görülürler. Onlarla birlikte olmak çok keyifli gelir… ta ki bir fikir ayrılığı baş gösterene kadar. İşte o zaman gerçek yüzlerini görmeye başlarsınız.
Her şey gayet iyi görünürken, ufak da olsa bir pürüz baş gösterdiğinde kendinden başka kimsenin fikrini dinlemek istemeyen en azından bir kişi tanımışsınızdır.
Konuyu değiştirir, savunmacı bir moda geçer, siz yaşadığınız güçlükleri ifade etmeye çalıştıkça sinirlenir. Hal böyle olunca da, ‘normalde’ gayet keyif aldığınız bu arkadaşlığı veya romantik ilişkiyi devam ettirmek istemediğinizi düşünmeye başlarsınız.
Peki siz de böyle biri olabilir misiniz? Bir düşünün. Çevrenizin iyi günlerde sevdiği, birlikte vakit geçirmekten hoşlandığı ama ciddi meseleler baş gösterdiğinde çok can sıkabilen biri misiniz acaba? İnsanlar size hep kendinizi düşündüğünüzü, onları hiç dinlemediğinizi söyler mi? Karşınızdaki kişi size kendi sıkıntısını anlatırken ‘İyi de ben ne olacağım?’ düşüncesi sık sık aklınızdan geçer mi? Tartışmalarda en çok konuşan taraf siz misiniz?
Narsisizm Nedir?
Narsisizm’i tanımak için önce sağlıklı işlevsellikle arasındaki farklara bir bakalım. 
Narsisizmin en büyük işaretçisi, kişinin karşı tarafı dinleme tarzıdır. Hep kendinden bahseden ve karşı tarafın duygularıyla/düşünceleriyle pek az ilgilenen birinin narsisizminin yüksek olması kuvvetle muhtemeldir.
Söylediklerinizi anlamaya çalışmaktansa küçümseyen veya toptan duymazdan gelen kişinin narsisitik bir işlevselliği olduğunu düşünebiliriz.
Sizi dinlemediği için, sıkıntılarınızı çözmeye de pek istekli olmayacaktır. Dolayısıyla, sağlıklı ilişkiler kuran sağlıklı bireyler birbirlerinin sıkıntılarına karşı duyarlıdır ve çözüme yönelik bir diyalog kurmaya isteklidir. Yani hem kendi sorunlarını iyi ifade ederler, hem de karşı tarafa yardımcı olmaya çalışırlar. Narsisistik bireyler ise kendilerini dünyanın merkezinde gördükleri için yalnızca kendi sorunlarının çözülmesine odaklanır, karşı tarafı dikkate almazlar. Onlarla girilen her tartışma, tek taraflı kalmaya mahkumdur.
Diyelim ki çok yorucu bir gün geçirdiniz ve tam yatmak üzereyken bir arkadaşınız arayıp acil bir sıkıntısı olduğunu, sizinle hemen konuşmaya ihtiyaç duyduğunu söyledi. Bu durumda, ona şimdi birkaç dakika ayırabileceğinizi ve isterse sabah yüz yüze görüşeceğinizi söyleyebilirsiniz. Böylelikle hem kendi ihtiyaçlarınızı gözetmiş, hem de arkadaşınızın ihtiyaçlarına duyarsız kalmamış olursunuz. İki taraf da kazanır.
Oysa narsisistik işlevselliği olan biri “Olmaz, çok yorgunum” diyerek konuyu kapatacaktır. Ya da bu kadar kaba davranmayabilir “Evet konuşmaya ihtiyacın olduğunu anlıyorum ama kusura bakma, çok yorgunum.” Bu ikinci örnekte karşı tarafa duyarlı bir imaj çizer ama aslında yaptığı şey yine sorunu küçük görmek ve arkadaşını başından savmaktır.
Narsisist misiniz? Testi
Narsisistik işlevselliğin karşı tarafı dinleme tarzından anlaşılabileceği varsayımı doğrultusunda, işte size altı maddelik ufak bir narsisizm testi.
Önce kendinizle başlayın. Sonra isterseniz hayatınızda baş etmekte zorlandığınız kişiler için de yapabilirsiniz.
Kendinize dürüst davranmanızı tavsiye ederim.
1. İşaret: Tek taraflı dinleme!
Seninle konuşurken benim için en önemli şey kendi isteklerim ve söylemem gerekenler. Birlikte bir karar vermemiz gerektiğinde, senin ne istediğin, ne gibi endişelerin olduğu, duyguların… bunlar benim bir kulağımdan giriyor, diğerinden çıkıyor. Pek umurumda değil. Dolayısıyla, eğer ortada bir tartışma varsa, haklı taraf elbette benim. Senin görüşlerin ya hatalı ya da önemsiz. Lafımın üstüne laf söylediğin zaman hor görülmüş hissediyorum.
Puan: 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
2. İşaret: Her şey benimle ilgili!
Ben daha iyi bilirim. Ben daha ilgi çekiciyim. Hep ben konuşayım, hep kendimi anlatayım. Sen kendinden bahsetmeye başladığında lafı bir şekilde çevirip kendime getiririm. Belki bu nedenle insanlar hep ortamı domine ettiğimi söylüyorlar. Bir şey istiyorsam, mutlaka elde etmem lazım. Senin bu konudaki hislerin umurumda değil: her şey benimle ilgili. Ben önemliyim, sen ise konu mankenisin. Var oluş amacın benim isteklerimi yerime getirmek.
Puan: 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
3. İşaret: Kurallar benim için geçerli değil!
Evlilik dışı ilişki yaşayabilirim, sırada araya kaynak yapabilirim, vergi kaçırabilirim veya istediğim şeyi elde etmemi engelleyen her ne kural varsa çiğneyebilirim… Kurallar başkaları içindir.
Puan: 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
4. İşaret: Endişelerini paylaştığında eleştirildiğimi düşünüyorum!
Kafandaki endişeleri dinleyip ciddiye almamı beklemen beni delirtiyor. Bu tür bir durumda öfkelenmem çok doğal çünkü eleştirildiğimi hissediyorum ve eleştiri çok canımı yakıyor. Ben başkalarını eleştirebilirim, ki genelde de eleştiririm, ama sen beni eleştirdiğinde kalbim kırıldığından ben de senin canını yakmak istiyorum. Bir şekilde mutsuz olduğunu hissettirmen bile dolaylı yoldan eleştirilmem demek. Ne de olsa her şey benimle ilgili. Duyguların da mutlaka benim yaptığım bir şeyden kaynaklanıyordur.
Puan: 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
5. İşaret: İlişkimizde bir şeyler ters gidiyorsa, senin hatandır!
Özür dilememi ya da hatamı kabullenmemi bekleyemezsin. Ben herkesten üstünüm sonuçta. Sorunda benim payımın ne olduğunu anlatmaya başladığın zaman öfkelenmememi bekleyemezsin.
Puan: 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
6. İşaret: Kızmışsam, senin yüzündendir.
Beni çok öfkelendirdin. Beni dinlemedin. Beni eleştirdin. Beni kontrol etmeye çalışıyorsun. Görüşlerin yanlış. O yüzden senin özür dilemen lazım, benim değil. Öfkemden de ben sorumlu değilim. Kızmışsam, sen kızdırdığın içindir. Benim öfkem, senin suçun. Sırf sen böyle yaptın diye kızdım sonuçta…
Puan: 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
TOPLAM PUAN: …..
Bu puan ne anlama geliyor?
Öncelikle bunun bilimsel yöntemlerle araştırılmış bir test olmadığını vurgulamakta fayda var. Buradan yola çıkarak klinik bir tanı yapmak veya kesin tespitlerde bulunmak kesinlikle mümkün değil. Bu sorular ve yorumlar sadece size genel anlamda yol göstermesi için oluşturuldu.
5-10 puan arası: Ufak tefek narsisistik eğilimleriniz var ama sonuçta kimse mükemmel değildir. Eğer mükemmel olduğunuzu düşündüğünüz halde 5’ten az puan aldıysanız, dönüp tekrar kontrol etmenizde fayda var çünkü mükemmel olduğunuza çok inandığınız için böyle bir puanlama yaptıysanız da narsisist bir yapınız olabilir.
10-30 puan arası: Narsistik alışkanlıklarınız biraz fazla ve zaman zaman ilişkilerinize zarar veriyor olabilir. Bunlara biraz dikkat ederseniz, puanlarınızı ciddi oranda düşürebilirsiniz.
30-40 puan arası: Narsisistik eğilimleriniz göz ardı edilemeyecek boyutta. Hayatınızda köklü değişiklikler yapmanız lazım.
40 puan ve üstü: Ciddi narsisizm sorunu. Profesyonel yardım düşünülebilir.
İyi haber
Bitirirken şunu belirtmekte fayda var; Burada bahsettiğimiz türden bir narsisizm nihayetinde bir davranış sorunu ve davranışlar değiştirilebilir. İlk adım, neleri değiştirmeniz gerektiğinin farkına varmaktır – ve siz az önce bu adımı attınız! Bundan sonrası için insanlarla ilişkilerinizdeki bu kötü davranış alışkanlıklarınızı değiştirmeye yönelik adımlar atmanız gerekiyor. Eğer kendi başınıza bunu başaramayacağınızı düşünürseniz, ruh sağlığı uzmanlarına başvurmayı deneyebilirsiniz.
