Bedenimizi tehlikeli şeylerden korumak nasıl önemliyse, bedenimizin sağlıklı ve dengeli beslenme konusu da o kadar önemlidir. Sağlıklı beslenmek demek her acıktığımızda abur cubur yemek yiyip karnımızı doyurmak olamaz.
Beslenmek büyümek, gelişmek ve ön önemlisi hayatta kalabilmek için yapmış olduğumuz önemli bir fiildir. Beslenirken sağlıklı ve dengeli beslenme ise her bireyin önem vermesi gereken, sağlık adına kendimize yapacağımız en büyük iyiliktir.
Sağlıklı Beslenme
Sağlıklı beslenme demek yeterli ve dengeli beslenme demektir. Bedenimizdeki hücrelerin organların düzenli faaliyette bulunabilmesi için, besin kaynakları olan yağları, karbonhidratları, proteinleri, vitaminleri ve mineralleri yeterli ve dengeli olarak tüketmek gerekmektedir.
Beslenme demek açlık duygusunu bastırma, karnımızı doyurmak ya da canının çektiği şeyleri yemek manasına gelmez. Beslenme kısaca sağlığımızı korumak, geliştirmek ve yaşam kalitesini arttırmak için bedenin ihtiyacı olan besinleri yeterli oranda ve uygun vakitlerde almak için bilinçli yapılması gereken bir davranış biçimidir.
Sağlıklı beslenme sağlığımızın ve vücut formunun korunması noktasında en önemli konulardan birisidir. Hem hastalıklardan korunmak ve ideal vücut kütlesine sahip olmak için de oldukça önemlidir. Aynı zamanda vücudumuzdaki günlük işlevlerin sıkıntısız bir şekilde yerine gelmesi için de tüm besinlerin dengeli ve eksiksiz bir şekilde tüketilmesi önemlidir.
Yemek alışkanlığımız zihinsel ve bedensel faaliyetlerimizi etkiler. Sağlıksız beslenmek düşünmek ve kavrama kabiliyetinin azalmasına hatta hafıza kayıplarına neden olur. Eğer günde 8 saat uyuduğunuz halde kendinizi yorgun hissediyorsanız, gerek bedensel gerek zihinsel faaliyetlerinizde çabuk yoruluyorsanız, hafıza ve düşüncenizde azalma varsa mutlaka yemek alışkanlığınızı gözden geçirmek gerektir.
Sağlıklı Beslenme Piramidi
Sağlıklı Beslenme Piramidi insanların sağlıklı olmak için her gün yemesi gereken yiyeceklerin türleri ve oranı için hazırlanmış rehberdir. Beslenme piramidi 5 ana besin grubunu içermektedir.
Piramit en altında ve sıklıkla tüketilmesi gereken karbonhidratlar bulunmaktadır. Yukarıya doğru daha az tüketilmesi gereken gıdalara doğru devam eder. Bu besin grupları sırasıyla karbonhidratlar, mineraller, proteinler, yağ ve şekerlerdir.
Karbonhidratlar: Piramidin en alt kısmında yer alır ve sıklıkla tüketilmesi gereken gıdalardır. Doğada çokça bulunan temel organik maddeler olup vücudumuz için besin ve enerji kaynağı hükmündedir. Kanımızın pıhtılaşması, üreme ve bağışıklık sisteminde oldukça önemlidir. Yağlar ve proteinle beraber beslenmemizin temelini oluşturan üç makro besin arasındadır.
Karbonhidratlar içinde pirinç, patates, fasulye, bulgur, makarna gibi tahıllardır. Çikolata, tatlılar, ekmek, ballar, süt gıdaları, meyveler ve sebzelerde doğal olarak bulunur.
Mineraller: Sağlıklı yaşam için gereklidir. Mineraller (kalsiyum, bakır, iyot, demir, çinko vb.) sebze ve meyvelerde, et, yumurta, maden suyu, kuru yemişler, süt, peynir, balık ve sebzelerde sıklıkla bulunur. Hücrenin korunması ve sağlıklı diş, kemik, cilt yapısı için oldukça önemlidir. Hem mineraller kalp ritmi, kan basıncı, vücuttaki sıvı dengesi gibi daha birçok düzenleyici fonksiyonlarda rol oynamaktadır.
Proteinler: Büyük besin değerine sahiptirler ve hayat için gerekli birçok kimyasal işlemde yer alırlar. İnsan vücudunun birçok dokusunda ve yapısında, hususen kas, kemik, cilt ve saçta bulunur. Proteinler et, süt, beyaz et, yumurta, yoğurt ve badem gibi ürünler bu katagoride bulunur.
Yağ-şeker: Yağ ve şeker, çok az tüketilmesi gereken gıdalar arasındadır. Bununla birlikte A, D, E ve K vitaminleri gibi vücudumuz için önemli vitaminleri taşıma görevi yaptıklarından dolayı sağlığımız için tüketilmesi de çok önemlidir. Sıvı ve katı yağlar, şeker ve tatlılar bu grupta yer alır.
Yapabiliyorsak her gün düzenli spor yapmalıyız. Her gün yapamıyorsak bile haftada üç kez spor yapmak sağlıklı bir beslenmenin en önemli anahtarı olacaktır. Ayrıca sigara, alkol, uyuşturucu gibi zararlı maddelerden uzak duralım.
Sağlıksız Beslenmenin Sonuçları
Çoklukla görülen hastalıkların pek çoğu beslenme ile doğrudan bir ilişkisi vardır. Ayrıca sağlıksız ve dengesiz beslenme ile enfeksiyon hastalıkları başta olmak üzere birçok akut hastalığın da ortaya çıkmaktadır.
Hem ülkemizde hem dünyada beslenmeye bağlı olarak en sık görülen sağlık sorunu obezitedir. Fazla kiloluluğun ileri bir boyutu olarak tarif edilen obezite; kalp ve damar hastalıkları, diyabet, hormonal hastalıklar ve metabolik sendrom gibi birçok hastalığın sebebidir. Bundan başka;
- Vitamin ve mineral eksikliklerin oluşması
- Zayıf kalmak
- Tiroid hastalıklar
- İnfertilite yani kısırlık
- Büyüme ve gelişimin aksaması
- Sık geçirilen enfeksiyon hastalıkları
- Unutma, konsantrasyon güçlüğü ve bilinç bulanıklığı
- Yorgunluk ve halsizlik hali
- Anemi yani kansızlık
- Organların fonksiyonlarında bozukluklar
- Kemik ve eklemlerde meydana gelen hastalıklar
- Kas kaybı ve kemiklerde zayıflık
Sağlıksız, dengesiz, yetersiz yada aşırı beslenmenin uzun süreli olarak sürmesi ciddi bir durumdur. Bu durumda çok daha ciddileşebilen hatta ölüme kadar ilerleyebilen sağlık sorunlarının ortaya çıkması mümkündür. Sağlıklı beslenmek dengeli beslenmek için uzmanların tavsiyeleri belki size işkence gibi gelebilir. Hatta sevdiğiniz yiyeceklerden uzaklaşmak sizin hoşunuza gitmeyebilir. Sağlıklı, uzun bir ömür istiyorsak, sevdiklerimizle daha uzun bir yaşam istiyorsak bu anlatılanlara dikkat etmeliyiz. Hasatalık hastalığı nedir? makalemizi okumak için linke tıklayınız.
