Yeni arkadaşlıklarla birlikte bir çok çocuğun ve gencin maruz kaldığı sorun olan akran zorbalığı da beraberinde gelir. Peki akran baskısı nedir? Çocuğun üzerinde akran baskısı varsa ne yapmalıyız?
Son dönemlerde Google üzerinde çok fazla araştırılan konu akran baskısı konusunu biliyoz.com olarak bu yazımızda ele aldık. Arkadaş baskısı, çocuğunuzu girdap misali içine çekmeden gerekli tedbirlerin alınmasında ebeveynlere büyük iş düşmektedir.
Çocukluktan çıkış ergenlik geçiş döneminde yaşayabilecekleri sorunları ele almadan önce bu yazımın içerisinde hangi konu başlıklarını bulacağınızı listeleyelim. Çocuklarınız onlarla geziyorlar, onlarla eğleniyorlar, onlara güveniyorlar ve onlardan etkileniyorlar. Ancak edinilen arkadaşlık “sosyal çevre, özenti, sosyo ekonomik statü ve daha bir çok etkenden ötürü” arkadaş baskısı da beraberinde geliyor geliyor.
Ergenlerde Akran Baskısı Nedir?
Akran baskısı yani arkadaş baskısı, gençlerin bir şeyler yapmaya zorlandıkları bir durumdur, çünkü sosyal çevrenin bir parçası olmak ve onun tarafından takdir edilmek isterler. Arkadaş ve bulundukları grubun üyeleri olarak kendilerini kabullendirmek isterler. Gençler, akranlarının görüşüne kendi düşüncelerinden daha fazla önem verir. Bu nedenle, akran baskısı gençlerin yapamayacağı şeyleri yapmasını sağlayabilir.
Gençler tam kendilerini kabullendirme zamanındadır. Bu nedenle etrafındaki etkileyici kişilerin etkisinde kalırlar. Popülerlik çocuğu özendiği kişiye göre değişim göstermektedir. Gençler, arkadaşlarının görüşlerine önem vermektedir. Bağımsız kalmak yerine çevresindeki kişilerle bir arada kalmak isterler.
Bu yüzden onlar gibi davranmaya çalışırlar. Ergen yıllarında çeşitli zihinsel ve fiziksel değişiklikler meydana gelir. Aynı yaşa ait olanlarla arkadaşlıklar kurma konusunda doğal bir dürtü vardır. Gençler, biriyle arkadaş olmanın en iyi yolunun, onlarla aynı şekilde davranmak olduğunu düşünürler.
Gençler, akran baskısının etkisi altındayken kendi yapısına uygun olmayan şeyleri bile görmezden gelme eğilimindedir. Bundan dolayı suça karışabilmesi, alkol içmesi, sigara içmesi hatta diğer maddelerden kullanması ihtimal dahilindedir.
Özenti ile birlikte kendini kabullendirme dürtüsünden ötürü istenmeyen şeyleri yapma olasılıkları yüksektir. Çocukluktan başlayan ve ergenliği kapsayan bu dönemde kendilerini kabullendirmek uğruna atacakları adımlarda aciz ve savunmasız olurlar. Onların tek derdi çevrelerinden övgü almaktır.
Akran Baskısı Örnekleri
- Konuşma şeklini değiştirmek, arkadaşları tarafından sıkça kullanılan kelimeleri kullanmak
- Giyinme tarzını, saç kesimlerini özendiği kişi veya kişilere yakın hale getirmek
- Aynı tv programlarını izlemek veya aynı oyunları oynamak
- Grubun parçası olmak için onların yaptıkları olumlu yada olumsuz aktivitelere uymak
- Kurallara aykırı davranmak ebeveynleri reddetmek
- Sigara, alkol hatta diğer zararlı olabilecek şeyleri kullanmak
- Bilinçsizce cinsel faaliyetler içerisinde bulunmak
Akran Zorbalığı Türleri
Kişinin sosyal çevrenine bağlı olarak negatif veya pozitif etkisi olabilir. İki yönlü akran baskısı mevcuttur. Akran baskısı altında olan kişiler bunu olumlu veya olumsuz olarak değerlendirebilir.
Olumsuz Akran zorbalığı
Gençlerin yaşlarına uygun görülmeyen alışkanlıkları seçmelerine neden olur. Bu davranışlara örnek olarak çokça karşılaşılan içki içme, sigara içme, uyuşturucu kullanma, güvensiz cinsel davranışlarda bulunma yasa veya kural dışı faaliyetler içinde olmaktır.
Olumlu Akran zorbalığı
Belki de çocuğunuzun tüm hayatını güzelleştirecek türden olanlardır. Yaygın örnekleri ise spor yapmak, yarışmalara katılmak, bir hobi grubuna katılmak, sosyal faaliyetlerde bulunmak, kültürel ve bilim adına çalışmalara katılmak ve benzer türden aktivitelerdir. Olumlu akran baskısı, aslında çocuklarını iyi alışkanlıklar almaya ikna etmek için mücadele edebilecek olan ebeveynler için bir zevktir.
Akran Zorbalığı Hakkında Endişelenmeniz Gerekenler?
Çocuklarınızda aşağıda bulunan görürseniz, olumsuz akran baskısı iyi karşı karşıya olduğundan endişelenmeniz gerekir.
- Davranışta ani bir değişiklik, daha önce hiç olmadığı gibi saldırganlık ve düzensiz davranış sergileme,
- Cevap vermez veya kale almazcasına tek kelime ile cevaplar verir,
- Her zaman depresif ya da endişeli görünüyorlar,
- Basit konularda bile sinirlenip saldırganlaşma,
- Uykuya dalmakta ve düzensiz uyku düzeninde sorun yaşayın,
- Fiziksel değişimlerde olumsuzluk,
- İştahsızlık veya yeme sıkıntısı.
- Yapmış olduğu olumlu aktivitelerden uzaklaşma,
- Dışarı çıkma isteği, okuldan uzaklaşma,
- Yaşam hakkında olumsuz konuşma,.
Çocuğunuzdaki bu işaretlerin hepsini veya bir kısmını görüyorsanız bulunduğu durumdan çıkmak için sizin yardımınıza ihtiyaçları var demektir.
Akran Baskısı Varsa Ne Yapmalıyız
Olumsuz arkadaş baskısını çocuğunuzdan uzak tutmak için yapabilecekleriniz. İlgili adımları atmak çoğunlukla güzel bir ebeveynliğin gereğidir.
Günü Nasıl Geçirdiğini Sorun
Günün nasıl olduğunu, kiminle tanıştıklarını, okullunu sevip sevmediklerini ve neler yaptıkların sorun. Gençliğin hayatındaki olaylar hakkında kendinizi güncel tutmak için her gün onlarla sohbet edin. Ancak, sorgulama yapmadığınızdan emin olun. Tüm konuşma sohbet ortamında geçmeli, Bu yaklaşım, gençlerin ebeveynleri ile iletişime açık olduğunu bilmelerini sağlar ve onlara duygusal destek için güven oluşturur.
Sakin Bir Yaklaşım Sürdürün
Çocuğunuz akran baskısı nedeniyle olumsuz bir durumu itiraf ettiklerinde, dürüstlüklerini takdir ederek sakince yaptıklarının yanlış olduğunu söyleyin. Sinirlenmeyin veya bağırmayın. Karşılaşılan bir soruna olumsuz tepki verdiğinizde çocuğunuz ebeveynlerden uzaklaşabilir. Neticede onları bulundukları durumdan çok daha kötü bir duruma düşürebilir.
Kendine Güven İnşa Edin
Kendine güvenmeyen ve kendini ifade etmekte yetersiz olan gençlerin olumsuz baskılara kapılma olasılığı daha yüksektir. Ebeveynler, gençlerin kendine güvenlerini geliştirmelerine yardımcı olabilir. Olumsuz akran baskısı karşısında doğru olanı yapmanın kendisini güçlü yapacağını söyleyin. Çocuklarınıza kendileriyle gurur duyduğunuzu hissettiren sözler söyleyin. Onların becerilerinin ön plana çıkarılması konusunda çaba gösterin.
Bazı Kurallar Koyun
Çocuğunuzun uyması için bazı kurallar koyun. Eve geliş zamanları, dışarıda duracaklarsa yer bildirmeleri, yapması ve yapmaması gerekenleri zaman zaman sıkmadan hatırlatın. Lakin çocukları çokça baskı altında tutmak kural koymak değil onları sadece biraz sıkmaktır.
Hayır Demeyi Öğrenin ve Öğretin
Kibarca hissettirmeden yalan olmadan güzel bir şekilde “Hayır” demenin yollarını çocuklara öğretin. Bir çocuğa, arkadaşları tarafından yapılan olumsuz teklifleri reddetmeyi öğretin. Mesela çocuğunuzun sigara içen sınıf arkadaşı varsa buna karşı “Hayır, teşekkür ederim” diyerek bir teklifi reddetmenin yollarını öğretiniz.
Geniş Arkadaş Çevresiyle Etkileşimi Teşvik Edin
Gençleri sadece okulda değil, mahallede, parkta ya da hobi derslerinde arkadaş edinmek için motive ediniz. Çocuk çeşitli akran grupları sayesinde doğruyu ve yanlışı kendisi görebilecektir. Fakat çocuğunuzun da içinde olması gerekir. Bu durum olabilecek akran baskısını engelleyebilir.
Çocuğunuzun arkadaşlarını seçmesini sağlayamasanız da, olumsuz akran baskısına direnen diğer gençlerle zaman geçirmelerini önerebilirsiniz. Akran baskısı her zaman sonsuza dek sürmez. Çocuğunuzun yaşı ilerledikçe olumsuz akran baskısından etkilenme olasılığı da daha düşüktür. Ebeveynlerin çocuklarının çevresindeki kişileri hatta mümkün ise oların ailelerini bilin. Çocuğunuz için iyi olabilecek arkadaşlıklara yönlendirin.
Birlikte alacakları bu arkadaşça yol sayesinde olumsuzluklara karşı birbirlerini korumaları çok daha kolay olacaktır. Olumlu arkadaşlıklar, olumlu ebeveynler her şeyden önce sizin çocuğunuzu yanlışlardan koruyacaktır. Akran baskısı hakkındaki görüşlerinizi, yaşadığınız olumlu ve olumsuz deneyimleri yorum bölümünden paylaşırsanız seviniriz.
