Allium türü bitkiler nelerdir? Allium türü bitkilerin sağlığımızla ilişkisi nedir?
Yaşantımızda yer eden birçok kavram içerisinden beslenme ve hareket sağlıklı bir yaşamın yapı taşlarını oluşturan birkaç tanesidir. Yanlış beslenme alışkanlıkları ve sedanter(düzensiz veya olmayan hareketlilik) yaşam tarzı sağlıklı, mutlu ve huzurlu geçirilebilecek bir yaşantının gölgede kalmasına neden olabiliyor.
Daha sağlıklı geçirilebilecek günler adına beslenme konusunu ele alarak Allium türü bitkilerin sağlımız üzerindeki olumlu etkilerinden bahsetmek istedik.
Allium türü bitkiler ile ilgili genel olarak neler söyleyebiliriz?
Soğan(Allium Cepa), sarımsak(Allium Sativum) ve pırasa(Allium Porrum L.) Allium türü bitkiler arasında yer almaktadır. Allium türlerine dahil Kuzey yarımküreye yayılmış 700 bitki türü mevcut. Yapılan birçok epidemiyolojik(insan topluluklarını ilgilendiren bilimsel çalışmalar) araştırma sonucunda tüketilebilen Allium cinsinden bitki çeşitlerinin bazı kanser türleri, kalp-damar sistemi rahatsızlıkları ve sinir sistemi rahatsızlıkları üzerinde olumlu yönde etkilerinin olabileceği görülmüş.
“Antimikrobiyal, lipid düşürücü, hipokolesterolemik (kolesterolü azaltan), antitrombotik(pıhtılaşmayı engelleyen), kardiyovasküler, hipoglisemik(kan şekerini azaltan) ve antitümorijenik(tümör oluşumunu engelleyen)”(1) olarak tıpta kullanılabilmesi Allium türü bitkileri ayrı ayrı değerli kılıyor.
Bünyesinde yüksek oranlarda barındırdığı flavonoidler ve organosülfür gibi fitomoleküller(bitkisel moleküller) daha sağlıklı bir yaşamın kapısını aralamamıza yardımcı oluyor.
“Allium türlerinin biyolojik ve tıbbi etkilerinin yapısında bulunan flavonoidler, lektinler, prostoglandinler, vitamin B1, B2, B6, C, E, biotin, yağ asitleri, glikolipitler, fosfolipitler, elzem amino asitler vs. gibi etmenlerden kaynaklandığı bildirilmektedir.”(2)
Sofralarımızı süsleyen soğan, sarımsak, pırasa 3’lüsünü örnek vermiştik Allium türü bitkilere. Sırası ile bu değerli 3’lüden bahsetmek istiyoruz.
Soğan:
Yetiştiriciliği eskilere dayanan soğan dünyada tarımsal ürün üretiminde en çok üretilen tarımsal ürün listesinin üst sıralarında yer alıyor. Bazı kanser türlerinin, kalp-damar sistemi rahatsızlıklarının ve sinir sistemi rahatsızlıklarının gelişme riskinin azaltılması hususunda soğanın da etkili bir Allium türü olabilmesi, flavonoidler ve organosülfür bileşikleri gibi bitkisel molekülleri yüksek oranda içermesine bağlı olarak sağlıklı yaşam için farkedilebilen bir etki ortaya koyabilmesi soğanı değerli kılıyor. Bu özelliklerinden biraz önce de bahsetmiştik. Bahsettiğimiz özelliklerinin yanı sıra “öksürük, grip, yanık, diş ağrısı, bağırsak ve böbrek enfeksiyonları ile kalp yetmezliği gibi diğer yaygın rahatsızlıkların tedavisinde de kullanılabiliyor.”(3) Soğan ağız ve boğaz için de etkili bir temizleme görevi görebiliyor.
Sarımsak:
Orta Asya’dan dünya geneline yayılarak bir ilerleme gösteren sarımsağın başlıca yararlı etkilerinden birinin antioksidan özelliği olduğu bildirilmektedir. Kanserin önlenmesi, pıhtılaşmanın engellenmesi, kalp-damar sisteminin korunması ve yaşlanma karşıtı etkilerin sağlanması gibi birçok tedavi edici etki sarımsağın güçlü antioksidan özellikleri ile yakından ilişkilidir.
“Saf haldeki allisin ile yapılan in vitro(laboratuvar ortamında) testler doğrultusunda, allisinin belirgin antibakteriyel ve fungisit özellikleri ile sarımsağın potansiyeli en yüksek bileşeni olduğu düşünülmektedir. Fakat in vivo(organizma üzerinde) etkisi klink öncesi ve klinik çalışmalarla elle tutulur bir şekilde teyit edilememiştir.”(4)
Pırasa:
Soğuklara karşı dayanıklı özelliği ile adından söz ettiren pırasa yapısındaki kaempferol ile kanda pıhtılaşmayı ve pıhtının bir araya gelmesini önleyen bir etki gösterebiliyor. Pırasanın öğütülmüş hali öksürüğün, sümüksü salgının ve boğaz ağrısının başlangıç aşamasını tedavi edebilme özelliğine sahip. Pırasanın taze suyu ağız yolu ile alındığında mideye iyi gelebiliyor ayrıca sindirim üzerine olumlu etkilerinin olduğu da belirtiliyor.
“Allium türü bitkilerin(soğan, sarımsak, pırasa vs.) başlıca özellikleri ve sağlığımız üzerindeki olumlu etkileri” hakkında daha fazla bilgi almak isterseniz kaynakça bölümünde adresleri belirtilen web sitelerini ziyaret edebilirsiniz.
