Mükemmeliyetçilik Nedir? Mükemmeliyetçilik; en özet haliyle mükemmel olmak zorunda hissetmek şeklinde tanımlanabilir. İnsan, doğası gereği her zaman beğenilmek, sevilmek, onaylanmak ister. Normal olan da bunları yaşadığı zaman mutlu olması ve iyi hissetmesi, yaşayamadığı zaman da mutsuz olması ve kötü hissetmesidir.
Mükemmeliyetçilik Nedir? denilirse kişinin yüksek standartları elde etmesi ve kesinlikle hata yapmaması gerektiğine inanmasıdır. Bu güzel bir şey gibi görünse de zamanla bir çok sıkıntıyı beraberinde getiriyor.
Mükemmeliyetçilik Nedir?
Türk Dil Kurumu Büyük Türkçe Sözlüğü’ne göre “Mükemmel: Eksiksiz, kusursuz, tam, yetkin, şahane” anlamındadır.
Etrafınızdaki insanlar için oldukça faydalı olabilecek bu özellik, kişinin kendisi için yıkıcı etkiler yaratabilir. Bitirdiğiniz ödevi öğretmene teslim ettiğinizde, mükemmel bir ödev aldığı için son derece mutlu olabilir öğretmeniniz. Fakat o ödevi yapmak için normalden fazla süre ve enerji harcadığınızı, belki bu ödevin mükemmel olması için gecelerce uykusuz kaldığınızı bilmeyecektir.
Mükemmel olmak, herkesin isteyebileceği bir durumdur. Ancak her zaman her durum, mükemmellikle sonuçlanmayabilir. Mükemmeliyetçi kişilik özelliğindeki insan ise bu durumu kabullenemez, sindiremez. Sonuç olarak; panik atak, huzursuz, üzüntü gibi çok da hoş olmayan hisler yaşayabilir.
Fakat aynı zamanda bunların aksi durumlar yaşanabileceğini de akıldan çıkartmamak gerekir. Yaptığınız her şey doğru olmayabilir. Herkes sizi beğenmeyebilir, sevimli veya güzel bulmayabilir. Doğal olan budur. Doğal olmayansa, bunu kabullenememektir.
Aldığınız bir eleştiri, dünya başınıza yıkılmış gibi hissettiriyorsa; düzeltilmesi gereken bir şeyler olabilir. Okulda, iş yerinde, evde veya sosyal başka bir ortamdayken, söylediklerinizi herkes dinliyor mu? Onaylıyor mu? diye düşünüyorsanız; giydiğiniz kıyafet beğenildi mi? diye etrafınızdakilere tekrar tekrar soruyorsanız; yaptığınız ödevi veya işi, bitirdiğiniz halde defalarca yeniden kontrol edip, düzeltmeler yapıp, bu yüzden teslim etmekte gecikiyorsanız; mükemmeliyetçiliğin ne olduğunu, neden olduğunu bilmenizde fayda var.
Mükemmeliyetçilik Neden Olur?
Mükemmeliyetçilik Nedir? konusu incelendiğinde en temel neden kişinin kendisinden beklentisinin aşırı yüksek olmasıdır. Bu yüksek beklenti ise baskıcı bir aile tarafından yetiştirilmiş olmaktan veya okullarda var olan eğitim sisteminin yanlışlığından veya sadece bir kişilik özelliği olmasından kaynaklanabilir.
Küçük bir çocuğun hiç hata yapmamaya çalışması, sürekli “Aferin” alacak hareketler yapması, beğenilmek için kıyafetlerini hep temiz ve düzenli tutmaya çalışması, aile ve yakın çevre tarafından sevindirici bir durum olarak görülüp desteklenebilir.
Aynı zamanda aksi bir durum olduğunda aşırı tepkiler vererek, bu mükemmeliyetçilik özelliği tetiklenebilir ve hatta sebep olunabilir.
Büyürken de bu durum desteklenmeye devam edecektir, ancak kişinin kendisine bu özelliği ile zarar vermeye başladığını kendisinden başka kimse fark etmeyecektir.
Yöneticisi tarafından sürekli olumsuz eleştiri alan bir kişi ya da arkadaşları tarafından kıyafeti veya söyledikleri/yaptıkları ile dalga geçilen bir kişi, sonradan da bu mükemmeliyetçi bir yapıya geçiş yapabilir.
Mükemmeliyetçiliği Engellemek için Ne Yapılabilir?
- Mükemmeliyetçi bir yapı aşırıya kaçılmadığı sürece, oldukça kaliteli bir hayat yaşamanıza sebep olabilir. Öncelikle, kendinizi mükemmeliyetçi olarak tanımlıyor musunuz diye bakmakta fayda var.
- Yaptığınız herhangi bir işte, elinizden gelenin en iyisini yaptığınız halde, herhangi bir sebeple almayı beklediğiniz sonucu elde edemediğinizde; kızgın, üzgün, kırgın, mutsuz hissediyor musunuz? Hissetmekle kalmayıp, bu durumu sürekli düşünmekten başka hiçbir şeyle uğraşamayacak hale getiriyor musunuz? Sebepleri, sonuçları, sürekli aynı konuyu düşünmekten uykularınızdan oluyor musunuz? Evet ise siz mükemmeliyetçi olma halinde aşırıya kaçmaya başlamış olabilirsiniz.
- Elinizden gelenin en iyisini yaptığınızı kendinize sürekli tekrarlamak işe yarayabilir.
- Her zaman tüm kontrolün sizde olmadığını, kontrol edilemeyen durumlar olabileceğini kabullenmek de işe yarayacaktır.
- Herkes tarafından sevilmenin, beğenilmenin mümkün olmadığını, insanları her zaman mutlu edemeyeceğiniz gerçeğini de sindirmek gerekir.
- Aşırıya kaçılması durumunda, psikolojik destek alarak, durumu normal mükemmel olma isteği düzeyine çekmeye çalışmakta fayda vardır.
